Auteur: NVRR secretariaat

De NVRR is op dit moment in gesprek met een universiteit om studenten een afstudeeropdracht te laten doen bij rekenkamers of in werkgroepen een stuk van een rekenkameronderzoek uit te voeren. De oproep voor de precieze invulling zal na de zomer in de nieuwsbrief staan. Studenten zouden medio februari/maart kunnen starten en medio november moeten weten dat ze bij een rekenkamer aan de slag kunnen. Studenten zullen een afgebakend stuk van een onderzoek uit kunnen voeren.

Op 8 april verscheen een artikel over de rekenkamers in de drie Noordelijke provincies in het Dagblad van het Noorden en de Leeuwarder Courant. Onderzoeksjournalist Bas van Sluis kwam op het idee voor dit artikel na een bijeenkomst in Zwolle van de Vereniging van Onderzoeksjournalisten. Dirk Jan Droogh, voorzitter van de rekenkamer Zwolle, maakte zoveel indruk met zijn verhaal dat Van Sluis besloot onderzoek te doen naar het verschijnsel in het Noorden.

Het artikel, dat Van Sluis samen met Hanneke Slob schreef, leverde een belangwekkend artikel op waarin duidelijk werd dat het budget in een groot aantal gemeenten vrij laag was. Enkele reactie rekenkamers reageerden volgens Van Sluis wat geagiteerd, omdat de getallen niet goed vergelijkbaar waren. Van Sluis had een enquête aan alle gemeenteraden gezonden, maar enkele gemeenten verstonden bij rekenkamerbudget uitsluitend het onderzoeksbudget, andere hadden de secretariële ondersteuning erbij inbegrepen, terwijl weer andere de vacatiegelden de rekenkamerleden erbij hadden opgeteld. Rekenkamerleden herkennen dat als de vraag niet scherp is gesteld, dit soort ongelukken voorkomen.

Van Sluis valt op dat rekenkamerrapporten vaak zeer genuanceerd zijn. Hij verwachtte dat, het woord leende hij van Droogh, rekenkamers meer afrekenkamers zijn, maar dat blijkt niet het geval. Hij respecteert de neiging tot nuancering, maar vermoedt dat de raad wel eens beter geholpen zou zijn als een rapport scherpere conclusies zou stellen. Een voorbeeld hoe het ook kan is het rapport over de IJsbaan in Hoogeveen. Hier werd zeer scherp aangetoond dat Hoogeveen wel erg zware financiële risico’s nam. De raad reageerde hier aanvankelijk weinig dualistisch op, maar heeft enkele maanden later alsnog besloten de adviezen op te volgen door een stokje te steken voor de realisatie van de ijsbaan. Dat het rapport al uit 2019 stamt, laat zien dat er in het Noorden niet veel voorbeelden van al te scherpe rapporten bij lokale rekenakers te vinden zijn.

Overigens lijken niet alle rekenkamers overtuigd van de voordelen van aandacht in de media. Toch zou een aantal rekenkamers wel meer aandacht willen voor hen heeft van Sluis wel een tip. Hij geeft als goed voorbeeld de Noordelijke Rekenkamer die onderzoeken op tijd onder embargo naar de pers zendt. Zo kunnen journalisten op de dag van openbaarmaking aandacht geven aan het rapport. ‘We zullen ook eerder geneigd zijn dat te doen dan als we het rapport pas krijgen op het moment dat het in de raad komt,’ aldus Van Sluis. Embargo’s en afspraken met rekenkamers worden in de regel gerespecteerd, omdat journalisten afhankelijk zijn van diegenen die hen het nieuws brengen.

Op het voorjaarscongres van 7 juni draagt het bestuur Manus Twisk en Margriet van Tulder voor als leden van het bestuur. Manus Twisk is, als opvolger van Suzan Mathijssen, beoogd penningmeester. Margriet is actief als voorzitter en lid in diverse gemeentelijke en een waterschapsrekenkamer. Manus is voorzitter van de Haagse rekenkamer.

Manus Twisk

Samen met twee leden vormt Manus Twisk als voorzitter de rekenkamer van de gemeente Den Haag. Hij doet dat sinds 2019 met veel plezier. De rekenkamer wordt ondersteund door een staf van 10 onderzoekers waaronder de secretaris. Van zo’n grote rekenkamer mag de gemeenteraad ook wel wat verwachten: op zijn minst een actieve opstelling, zichtbaar zijn, natuurlijk een onafhankelijke en kritische houding, maar vooral opbouwend met aanbevelingen in rapporten of met andere producten waar de gemeente wat aan heeft. Naar zijn opvatting vraagt dat voortdurend aandacht voor de kwaliteit van de rekenkamerproducten (leesbaar, toegankelijk, relevant, toepasbaar) en om innovatie waar dat kan. Die kennis en ervaring wil hij graag inbrengen in het bestuur van de NVRR. Hij realiseert zich daarbij terdege dat het merendeel van de Nederlandse rekenkamers het met een bescheiden (soms veel te laag) budget moet doen.

Tot zijn pensionering is Manus Twisk werkzaam geweest in verschillende onderdelen van de openbare financiën; begonnen bij het Ministerie van Financiën, daarna respectievelijk bij de een na grootste, de grootste en een kleinere gemeente en in het Caribisch gebied. Vanuit die plekken was hij bijna altijd gesprekspartner van rekenkamers. Daarom vond hij het erg leuk om nu eens aan de andere kant van de tafel te zitten. Gemeentelijke rekenkamers zijn weliswaar niet bedoeld als rekenmeesters; de scope is natuurlijk aanzienlijk breder, maar regelmatig is er wel sprake van financiële aspecten. Zijn ervaring en expertise kan hij nu mooi inzetten als NVRR-penningmeester.

Margriet van Tulder

Wie is Margriet van Tulder?

Ik ben geboren en getogen in Venlo, 66 jaar en ik heb met veel plezier van rekenkameronderzoek mijn beroep gemaakt. Na mijn promotie in de onderwijskunde was ik jarenlang actief als adviseur onderwijsvernieuwing en deed ik o.a. onderzoek voor schoolbesturen en het ministerie van onderwijs.
Daarnaast was ik volksvertegenwoordiger in raad en Staten.
In 2019 besloot ik tot een carrièreswitch, waarmee ik mijn passie voor politiek en onderzoek kon combineren: ik werd lid/onderzoeker bij de rekenkamer Oss, twee jaar later voorzitter /onderzoeker van de rekenkamer Heerlen en in 2022 voorzitter van de rekenkamer van het Waterschap Limburg.
Ik ben als vrijwilliger actief als voorzitter van het bestuur van jongerencentrum Jacx in Venlo, waarin naast een inloop van 5 dagen in de week ook allerlei ondersteuning voor rond de 1500 jongeren van 12 tot 27 wordt gegeven, dit alles met vrijwilligers. Daarnaast neem ik deel aan een werkgroep van mensen die nadenken over en actie ondernemen rondom maatschappelijke problematiek als vernieuwing van het lokale bestuur, burgerparticipatie en wonen.
Als ik de kans heb reis ik naar Kreta, waar ik een tweede thuis heb en volop geniet van natuur en cultuur en hele aardige mensen.

Hoe ben je in de wereld van de rekenkamers terecht gekomen?

In 2001 werd in Venlo -voordat dit wettelijk verplicht werd- een rekenkamercommissie ingesteld, waar ik als raadslid deel van uitmaakte. Het was een actieve rekenkamer die al snel zeer gewaardeerd werd door de raad. In de hoedanigheid werd ik ook lid van het bestuur van de NVRR, waar ik mij vooral bezig hield met het schrijven van de eerste handreiking rekenkameronderzoek.
Toen ik in 2006 Statenlid in Limburg werd, was ik ook daar al snel actief betrokken bij het rekenkamerwerk als lid van de programmacommissie.
Als volksvertegenwoordiger heb ik vaak ervaren dat rekenkamerrapporten van groot belang zijn voor goed bestuur: het geeft raads-, staten- en AB-leden relatief snel gedegen én onafhankelijke informatie over de onderwerpen waarover zij besluiten moeten nemen. Toen de kans zich aandiende om daar een actieve bijdrage aan te leveren ben ik daar vol enthousiasme ingestapt.

Wat zou jij graag willen bereiken als NVRR bestuurslid?

De ontwikkeling die de NVRR de laatste jaren heeft doorgemaakt vind ik fantastisch. Het is nu een vereniging waar de leden veel aan hebben: delen van actuele informatie, inhoudelijke en organisatieondersteuning, opleiding en deskundigheidsbevordering en -heel erg belangrijk- het organiseren en ondersteunen van regionale netwerken. Aan de doorontwikkeling wil ik graag een steentje bijdragen.
Omdat rekenkamers voor Waterschappen een nieuw fenomeen zijn, wil ik mij vooral bezighouden met de NVRR-activiteiten voor deze groep rekenkamers en aan het actief betrekken van rekenkamers van waterschappen aan de vereniging en de Waterkring. De opgaven voor een rekenkamer -als duaal instrument binnen de monistische waterschappen- vormen een mooie uitdaging.
Tegelijkertijd zal ik mijn aandacht richten op de bestaande en mogelijk nog op te richten kenniskringen van rekenkamers in het zuidelijk deel van ons land.

De NVRR heeft een waterkring voor rekenkamers in waterschappen. De waterkring is een overleg waarin rekenkamerleden kennis delen, onderzoeksideeën uitwisselen en elkaar versterken. Nu bijna alle rekenkamers in waterschappen ingesteld zijn, nodigen wij deze rekenkamers van harte uit deel te nemen aan de waterkring! Aanmelden kan via info@nvrr.nl.