Auteur: NVRR Secretariaat

Volgens prof. Hans van den Heuvel, emeritus-hoogleraar aan de VU Amsterdam, laten gemeentebesturen en provincies vaker onderzoek uitvoeren naar integriteitsschendingen zoals corruptie, fraude, belangenverstrengeling en intimidatie. Bij deze onderzoeken gaat het vaak om vermoedens van schendingen, niet altijd om feitelijke schendingen.

Ambtenaren en raadsleden worden kritisch gevolgd omdat zij door het nieuwe werken meer beleidsvrijheid hebben gekregen, aldus Van den Heuvel. Hierdoor kunnen fburgers gemakkelijker oneffenheden waarnemen en daar melding van maken.

Belangrijke punten voor NVRR leden uit de A+O Personeelsmonitor:

• Uitgaven aan externe inhuur iets toegenomen. In 2016 besteedden gemeenten 16 procent van de totale loonsom aan externe inhuur. Dit is een stijging ten opzichte van vorig jaar van 1 procentpunt.
• Aantal instromers in garantiebanen groter dan uitstromers. In de periode 2013-2016 hebben gemeenten bij zichzelf bijna 2.000 garantiebanen gecreëerd. In 2016 waren er ongeveer 1.900 personen werkzaam in zo'n baan.

Een overzicht van de hoogtepunten:

• De afgelopen jaren leek het erop dat de gemeentelijke sector Abraham zou gaan zien. Maar na jaren van stijging vlakt de gemiddelde leeftijd van gemeenteambtenaren af. Dit is met name te danken aan een hogere instroom van jongeren.
• De instroom van jongeren blijft onverminderd belangrijk, want er zijn nog altijd meer 60-plussers dan 35-minners werkzaam bij gemeenten.
• Vorig jaar benoemde we dat de gemeentelijke bezetting in beweging leek te komen, deze trend heeft zich voortgezet; vooral wanneer het gaat om de instroom is er sprake van een stijging, in mindere mate geldt dit ook voor de uitstroom. De doorstroom blijft nog achter.
• Opvallend is dat waar gemeenten eerst vooral mannenbolwerken waren, er nu evenveel mannen als vrouwen werkzaam zijn bij gemeenten.
• Dat aandacht voor verzuim belangrijk is en blijft, blijkt uit het feit dat het verzuim gestegen is, met name als gevolg van langdurig verzuim. Dit is voor het A+O fonds reden om het werkprogramma Arbeidsomstandigheden te intensiveren.

Divosa, Stimulansz en BMC Onderzoek publiceren de bijstandscijfers 2016, met daarin de belangrijkste gegevens over de uitvoering van de Participatiewet.

De cijfers worden zowel op landelijk niveau als naar gemeentegrootteklasse gepresenteerd. Waar mogelijk is data toegevoegd uit eerdere benchmark jaarrapportages om ontwikkelingen in beeld te kunnen brengen.

De gegevens in deze rapportage zijn afkomstig van 215 gemeenten. Zij vertegenwoordigen 55% van het totaal aantal gemeenten in 2016 en 79% van het bijstandsbestand eind 2016.

In de Benchmark Werk & Inkomen worden onder meer de volgende vragen beantwoord:

• Leggen gemeenten veel of weinig maatregelen op?
• Hoeveel procent van de uitstromers vond werk?
• Leggen gemeenten veel of weinig maatregelen op?

Om haar leden te ondersteunen bij het doen van rekenkameronderzoek, voorziet de NVRR haar leden onder meer van betrouwbare, actuele en relevante informatie.

Eén van de middelen die de NVRR hiervoor inzet, is de NVRR Wiki. Recentelijk zijn daar de onderwerpen Omgevingswet en Wet openbaarheid van bestuur aangemaakt. Onder het onderwerp Omgevingswet is belangrijke informatie verzameld van de op handen staande nieuwe wet, waaronder relevante sites, een animatie en een tijdschriftspecial van Geo-Info helemaal gewijd aan dit onderwerp.

Onder het onderwerp Wet openbaarheid van bestuur vindt u informatie over de gerechtelijke uitspraak betreffende het Wob-verzoek van de Stichting Tivoli aan de Rekenkamer Utrecht aangaande gespreksverslagen gebruikt in het rekenkameronderzoek. Stichting Tivoli eiste openbaarmaking van de gespreksverslagen, maar de rechtbank oordeelde dat de geheimhouding gehandhaafd kon blijven. Voor meer informatie klik hier.

Om de rekenkamerrapporten over het brede Sociaal Domein toegankelijk te maken, zijn de rapporten uit de NVRR Bibliotheek verzameld en toegankelijk gemaakt in de Wiki.

Op 8 juni jl. ontmoetten de Brabantse Rekenkamer(commissie)s elkaar in het provinciehuis te Den Bosch. Thema van de bijeenkomst was 'Veranderende rollen van de rekenkamers?'. 

Tijdens de bijeenkomst werden ontwikkelingen als doe-democratie, co-creatie, horizontalisering, overheidsparticipatie, regionalisatie en netwerksturing besproken en de mogelijke gevolgen daarvan voor de werkwijzen van gemeenteraden en gemeentelijke rekenkamers. Als overheden andere soorten doelen stellen, verandert er dan ook iets voor de raden en rekenkamers? Als overheden veel meer met andere partijen samenwerken en hun rollen wijzigen, is er dan ook andere verantwoordingsinformatie nodig? Aan de hand van een algemene inleiding en twee casusbesprekingen volgde een zeer geanimeerde discussie. 

Organisatie/voor meer informatie: Tineke van den Biggelaar (rekenkamer Eindhoven), Jan van den Heuvel (onder meer Best, Oisterwijk, Veldhoven) en Jeroen Kerseboom (Alblasserdam, Dordrecht, Zuidelijke Rekenkamer).

Uit een geheim gehouden rapport van de Rekenkamer Heerlem van december 2016 blijkt dat de ICT-systemen van de gemeente Heerlen waren tot voor kort onveilig en erg kwetsbaar waren.

Het lukte ethische hackers om orders te plaatsen namens ambtenaren voor duizenden euro's. De rekenkamer wilde de digitale veiligheid onderzoeken omdat uit een onderzoek door Binnenlands Bestuur in 2016 was gebleken dat de meeste gemeenten geen moderne standaarden voor e-mailbeveiliging gebruiken.

De rekenkameronderzoeken die gedaan zijn in Almere, Den Haag en Haarlemmermeer dienden bij dit rekenkameronderzoek als voorbeeld. De rekenkamercommissie Heerlen schakelde net als de andere gemeenten een zgn. 'ethische hacker'in om de kwetsbaarheden in de ICT-systemen bloot te leggen.

De syllabus ‘Kennis maken met Rekenkamerwerk’ werd in 2016 en 2017 gebruikt door de NVRR.

In de syllabus ‘Kennis maken met Rekenkamerwerk’ wordt ingegaan op zeven thema’s: de organisatie van een rekenkamer(commissie), het onderzoeksprogramma, de startnotitie, de inhuur van externe onderzoekers, de verschillende fasen van het rekenkameronderzoek, de doorlooptijd, het opstellen van conclusies en aanbevelingen, en tenslotte op de omstandigheden die de doorwerking van de conclusies en aanbevelingen bevorderen.

De syllabus bevat een uitnodiging het rekenkamerwerk systematisch aan te pakken en lessen te trekken uit elk onderzoek en de doorwerking daarvan. Hij werd gepubliceerd ter gelegenheid van het koperen jubileum van de vijf provinciale rekenkamers per 1-7–2017.

De deelnemers aan de 3D-denktank van maandag 26 juni jl. zijn onder andere bijgepraat over het onderzoek van de rekenkamer Koggenland over de jeugdzorg. Onder grote belangstelling is met name de aanpak en 'landing' uitgelicht. Er werden interessante voorbeelden van best practices geïllustreerd en kritisch besproken. Daarnaast ontvingen de deelnemers aan de bijeenkomst het kennisdocument in ontwikkeling met de uitdrukkelijke oproep voor feedback.

Ook is in het oude Stadhuis van Utrecht enthousiast gesproken over mogelijke samenwerking met de Inspectie SZW. Concrete gezamenlijke onderzoekthema's als statushouders, armoede en inkomen, participatie van jong volwassenen bieden mogelijkheden om vanuit lokale rekenkamers samen op te trekken met de inspectie. 

Om elkaar te kunnen vinden deelt de 3D-denktank de mailinglijst met Peter Vijgeboom, de contactpersoon van Inspectie SZW.

We sloten af met onderzoeken in voorbereiding en lopende onderzoeken. Veel boeiends zit ook voor het najaar in de pijplijn. Meer informatie? Lees hier het verslag of neem contact op met Tineke van den Biggelaar.